ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Κυριακή 28 Δεκέμβρη 2014
Με τον προϋπολογισμό του 2015, μόλις ένα στα τρία ευρώ από τα
έσοδα κατευθύνεται για τη στοιχειώδη προστασία όσων δεν έχουν δουλειά
Πριν λίγες μέρες εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία από τη Διοίκηση του Οργανισμού
Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) ένας ακόμα ταξικός προϋπολογισμός
για το έτος 2015. Ο προϋπολογισμός δεν εξασφαλίζει καμιά ουσιαστική προστασία,
κανένα μέτρο πραγματικής ανακούφισης των ανέργων και των οικογενειών τους.
Μειώνεται παραπέρα το κονδύλι για τα επιδόματα ανεργίας, ενώ αυξάνεται το
«ζεστό» και «τζάμπα» χρήμα που πάει στους επιχειρηματίες, με τη μορφή των
προγραμμάτων επιδότησης θέσεων εργασίας.
Συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός του 2015 προβλέπει μόλις 992 εκ. ευρώ για επιδόματα
ανεργίας, που αντιστοιχούν στο 33,7% των εσόδων του. Δηλαδή, μόλις ένα στα τρία
ευρώ από τα έσοδα του Οργανισμού κατευθύνεται προς τους ανέργους. Αντίστροφα,
τα «προγράμματα απασχόλησης», που κατά κύριο λόγο απευθύνονται και υπηρετούν
τις επιχειρήσεις, «καταβροχθίζουν» 600 εκ. ευρώ, δηλαδή το 22,37% των συνολικών
δαπανών του ΟΑΕΔ.
Η σύγκριση με τα προηγούμενα
χρόνια επαληθεύει ότι ο ΟΑΕΔ μειώνει συνεχώς τα ποσά που διαθέτει για τα
επιδόματα ανεργίας και αυξάνει τα κονδύλια για την επιχορήγηση των
επιχειρήσεων. Ετσι, για το επίδομα ανεργίας, ο ΟΑΕΔ έδωσε:
1,737 δισ. ευρώ το 2012.
1,350 δισ. ευρώ το 2013.
1,449 δισ. ευρώ το 2014.
Οπως αναφέραμε, για το 2015 προϋπολογίζονται μόλις 992 εκατομμύρια
ευρώ.
Με άλλα λόγια, το κονδύλι για το επίδομα ανεργίας μεταξύ των ετών
2012 - 2014 μειώθηκε κατά 16,5%. Από τη σύγκριση του ποσού που δόθηκε το 2012
με το ποσό που έχει προϋπολογιστεί για το 2015, προκύπτει ότι μέσα σε τέσσερα
χρόνια η μείωση φτάνει το 42,9%, παρά το γεγονός ότι την ίδια περίοδο η ανεργία
στην Ελλάδα τριπλασιάστηκε!
Σύμφωνα με την Ελληνιστική Στατιστική Υπηρεσία, το μέσο ετήσιο
ποσοστό ανεργίας το 2012 έφτασε το 24,4% και το 2013 στο 27,5%! Αριθμητικά, ο
μέσος όρος των ανέργων, όπως προκύπτει από τα τριμηνιαία στοιχεία, το 2012
ανήλθε στα 1,195 εκατομμύρια, το 2013 στα 1,330 εκατομμύρια και το 2014 έχει
φτάσει τα 1,284 εκατομμύρια.
Με βάση τα παραπάνω, είναι αναπόφευκτο να μειώνεται διαρκώς και το
ποσοστό των ανέργων που επιδοτούνται, παρά το γεγονός ότι έχει συρρικνωθεί
δραστικά το ύψος του επιδόματος (ΠΥΣ 6/2012, από 461 σε 361 ευρώ) προκειμένου
τα ψίχουλα που προϋπολογίζονται κάθε χρόνο να μοιράζονται σε περισσότερους
ανέργους. Ετσι, το Νοέμβρη του 2013 το ποσοστό των επιδοτούμενων ανέργων ήταν
12,3% και το Δεκέμβρη του 2013 σχεδόν 16%. Ομως το 2014, έφτασε το 10% τον
Απρίλη, το 8,2% τον Ιούνη και το 9,2% τον Ιούλη!
Αυξάνεται το χρήμα στις
επιχειρήσεις
Αντιστρόφως ανάλογα αυξάνεται η επιδότηση στις επιχειρήσεις για να
κάνουν βραχύχρονες προσλήψεις. Για τα λεγόμενα Προγράμματα Απασχόλησης ο
ΟΑΕΔ:
Το 2012 έδωσε 433
εκ. ευρώ,
το 2013 έδωσε 430
εκ. ευρώ,
το 2014 έδωσε 470
εκ. ευρώ.
Το 2015 το ποσό που προβλέπεται είναι 600 εκατομμύρια ευρώ.
Το κονδύλι για τις επιχειρήσεις μεταξύ των ετών 2012 - 2014
αυξήθηκε κατά 8,5%. Πολύ μεγαλύτερη είναι η αύξηση συγκρίνοντας το ποσό που
δόθηκε στις επιχειρήσεις το 2012, με το ποσό που υπολογίζεται ότι θα δοθεί για
το 2015. Στη βάση αυτή, η αύξηση φτάνει το 38,56%!
Σε αυτά τα ποσά πρέπει να προστεθούν
και τα ποσά που προέρχονται από το Πρόγραμμα
Δημοσίων Επενδύσεων, που κι αυτά, με διάφορα προσχήματα, προορίζονται για
την «επιδότηση κόστους εργασίας επιχειρήσεων», όπως αναφέρεται στον
προϋπολογισμό του ΟΑΕΔ. Συγκεκριμένα, για το σκοπό αυτό:
Το 2012 δόθηκαν 104
εκ. ευρώ,
το 2013 δόθηκαν 200
εκ. ευρώ,
το 2014 δόθηκαν επίσης 200 εκ. ευρώ.
Το 2015 υπολογίζεται να δοθούν 130 εκατομμύρια ευρώ.
Αθροιστικά, τα ποσά που
δόθηκαν για τα Προγράμματα Απασχόλησης και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων
είναι:
537 εκ.
ευρώ το 2012,
630 εκ.
ευρώ το 2013,
670 εκ.
ευρώ το 2014.
Το 2015 θα δοθούν 730
εκ. ευρώ.
Από τα παραπάνω προκύπτουν
δύο στοιχεία:
Πρώτο, μεταξύ των ετών 2012 και 2015 τα συνολικά ποσά που
δίνονται στα χέρια των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 36%.
Δεύτερον το 2012, για κάθε ένα ευρώ που δινόταν στις
επιχειρήσεις, δίνονταν 3,23 ευρώ στο επίδομα ανεργίας. Το 2015 υπολογίζεται ότι
για κάθε ένα ευρώ στις επιχειρήσεις, μόλις 1,35 ευρώ θα δίνεται στο επίδομα
ανεργίας. Η σχέση δηλαδή μεταβάλλεται σταθερά υπέρ της επιδότησης της
εργασίας, όπως ονομάζουν τα βραχύχρονα προγράμματα απασχόλησης, σε βάρος
ακόμα κι αυτής της στοιχειώδους επιδότησης μιας μερίδας των ανέργων.
Μοχλός γενίκευσης της
«ελαστικότητας»
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι ο
ΟΑΕΔ απαλλάσσεται χρόνο με το χρόνο από τα «βαρίδια» του παρελθόντος, που ήταν
η στοιχειώδης έστω στήριξη των ανέργων με τα επιδόματα και μια σειρά από
συμπληρωματικές παροχές σε χρήμα για πιο ειδικές περιπτώσεις (οικογενειακά
επιδόματα, επιδόματα στράτευσης, επίδομα επίσχεσης εργασίας, μητρότητας κοκ.).
Αν και τα έσοδά του
προέρχονται αποκλειστικά από τις κρατήσεις που γίνονται από τους μισθούς
των εργαζομένων (ακόμα και αυτό που εμφανίζεται σαν εργοδοτική εισφορά είναι
παρακράτηση από το μισθό του εργάτη), αξιοποιεί
αυτά τα χρήματα για να επιδοτήσει το λεγόμενο «μισθολογικό» και «μη μισθολογικό
κόστος» στις επιχειρήσεις, στο όνομα του να κάνουν προσλήψεις, έστω και λίγων
μηνών.
Ταυτόχρονα, στις σύγχρονες συνθήκες αναδεικνύεται σε βασικό εργαλείο
του κεφαλαίου και του κράτους για την επέκταση των ελαστικών μορφών
απασχόλησης, αφού τέτοια είναι η πλειοψηφία των θέσεων που επιδοτούν τα διάφορα
προγράμματα του ΟΑΕΔ, κατά τα πρότυπα της ΕΕ.
Για παράδειγμα, παλιότερα
ήταν τα προγράμματα «stage», ενώ σήμερα κυριαρχούν τα προγράμματα της
«κοινωφελούς εργασίας» και τα προγράμματα «Επιταγή Εισόδου στην αγορά
εργασίας». Πρόκειται για προγράμματα διάρκειας μερικών μόνο μηνών, όσοι
απασχολούνται σε αυτά δεν ονομάζονται καν εργαζόμενοι, αλλά «ωφελούμενοι», που
σημαίνει ότι δεν μπορούν να κάνουν ούτε απεργία για να διεκδικήσουν τα
δικαιώματά τους! Η «ατζέντα» της εργοδοσίας
Ο ΟΑΕΔ αναδιανέμει υπέρ της
εργοδοσίας τα χρήματα που εισπράττει
από τους εργαζόμενους, είτε μέσω του ΙΚΑ είτε μέσω του κρατικού
προϋπολογισμού. Από αυτήν τη σκοπιά, δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί η πρεμούρα
του ΣΕΒ να βάλει κατευθείαν στο χέρι αυτά τα χρήματα και να τα διαχειριστεί
όπως βολεύει καλύτερα τη μεγαλοεργοδοσία.
Σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η υπογραφή της
τελευταίας Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας ανάμεσα στην πλειοψηφία
της ΓΣΕΕ και το ΣΕΒ. Εκεί συμπεριλήφθηκε ο εξής όρος: «Τα μέρη συμφωνούν να
επεξεργαστούν πρόταση σύμπραξής τους με τον ΟΑΕΔ, με στόχο τη συντονισμένη
οργάνωση δράσεων σχετικά με την απασχόληση των νέων (π.χ., μαθητεία, πρακτική
άσκηση, εγγύηση για τη νεολαία, νεανική επιχειρηματικότητα κλπ.)».
Δυο μήνες μετά, το Μάη του 2014, ο ΣΕΒ, σε συνεργασία με το
Ελληνοαμερικανικό, το Ελληνοβρετανικό, το Ελληνογαλλικό, το Ελληνογερμανικό, το
Ελληνοϊταλικό, το Ελληνοολλανδικό και το Ελληνοσουηδικό Επιμελητήριο,
παρουσίασε ολοκληρωμένη μελέτη για τις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τις
προοπτικές της ελληνικής οικονομίας», όπου ένα ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται
στην «Καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας».
Το σχετικό κεφάλαιο είναι
«περιβόλι» και στην πραγματικότητα αποτελεί καθρέφτη των δράσεων που ήδη
υλοποιεί ή σχεδιάζει ο ΟΑΕΔ. Σύμφωνα με τους βιομηχάνους, με δεδομένη την
έκταση του προβλήματος, «η πολιτική αντιμετώπιση της νεανικής ανεργίας πρέπει
να γίνει με ακόμα ταχύτερα μεταρρυθμιστικά βήματα, με την ενίσχυση στοχευμένων
προγραμμάτων, ανάπτυξη κινήτρων για την πρόσληψη νέων ανέργων, σύνδεση του
εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας και παροχή εξειδικευμένης
συμβουλευτικής υποστήριξης σε νέους ανέργους».
Η μελέτη εκθειάζει τις
«μεταρρυθμίσεις» που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, ξεχωρίζοντας ως
«κομβικό πρώτο βήμα (....) τη μείωση του κατώτατου μισθού για νέους έως 25 ετών
κατά 32%, μειώνοντας σημαντικά το κόστος εργασίας και διευκολύνοντας τις επιχειρήσεις
να κάνουν προσλήψεις εργαζομένων από τις μικρότερες ηλικιακές ομάδες».
Εκεί που οι μεγαλοεργοδότες
δεν κάνουν σκόντο, είναι η χαρά με την οποία υποδέχονται τα «στοχευμένα προγράμματα ενίσχυσης της
απασχόλησης των νέων». Κάνουν ιδιαίτερη μνεία στο πρόγραμμα «Επιταγή
εισόδου στην αγορά εργασίας για ανέργους έως 29 ετών», μέσω χορήγησης voucher,
και στα προγράμματα «Προώθηση καινοτομικής επιχειρηματικότητας νέων» και
«Επιχειρηματικότητα στην ύπαιθρο». Αναφορά γίνεται και στο πρόγραμμα για την
«υποστήριξη νέων για τη δημιουργία κοινωνικών
συνεταιριστικών επιχειρήσεων», των γνωστών ΚΟΙΝΣΕΠ, «που θα παρέχει
εκπαίδευση στην κοινωνική οικονομία και κοινωνική επιχειρηματικότητα».
Για το επόμενο διάστημα, ο ΣΕΒ και τα επιμελητήρια ζητάνε
«στοχευμένες παρεμβάσεις και καινοτόμα προγράμματα υπέρ της απασχόλησης, και
τόνωση της αγοράς, και στοχευμένες πολιτικές, και προγράμματα που να προωθούν
εργασιακές ευκαιρίες για νέους».
Επίσης, «δράσεις που να προωθούν την εργασία μαθητευόμενων νέων σε
ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως η επιδότηση για έξι μήνες σε μικρομεσαίες
επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν νέους ανέργους». Η μελέτη προτείνει «το κράτος
να αναλαμβάνει τις ασφαλιστικές εισφορές των μαθητευόμενων μετά από τη λήξη του
προγράμματος, για μικρό και συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, παρέχοντας ένα
πρόσθετο κίνητρο για την πρόσληψή τους».
Τέλος, οι βιομήχανοι δεν κρύβουν ότι εποφθαλμιούν και μεγαλύτερο
μέρος από τα κονδύλια που σήμερα δίνονται για τα επιδόματα ανεργίας. Οπως
γράφει η μελέτη, «είναι αναγκαίο να θεσπιστούν συγκεκριμένα κριτήρια για τη
χορήγηση επιδόματος ανεργίας, προκειμένου να καταπολεμηθεί η μακροχρόνια
ανεργία και να δίνεται κίνητρο σε σύντομο χρονικό διάστημα οι επιδοτούμενοι
άνεργοι να αποδέχονται προσφερόμενη εργασία και να επανεντάσσονται στην αγορά
εργασίας».
Επί της ουσίας προτείνουν να αυστηροποιηθούν τα κριτήρια παροχής του
πενιχρού επιδόματος ανεργίας, ώστε ο άνεργος να αποδέχεται αναντίρρητα την
όποια θέση απασχόλησης του προτείνεται.
Χρήστος ΜΑΝΤΑΛΟΒΑΣ
